Futuristic

Futuristic – Thời trang viễn tưởng

Khái niệm Futuristic thường được nhắc đến trong những bài bình luận về thời trang, những bài theo dõi xu hướng thời trang theo mùa. Balenciaga, Paco Rabanne, Hussein Chalayan,… mang đến những giới hạn mới cho sức sáng tạo thời trang, đẩy thời trang vượt khỏi ranh giới… trái đất. Thời trang ảnh hưởng bởi khoa học kỹ thuật với những chất liệu độc đáo gây ấn tượng tạo nên những thiết kế có một không hai, trở thành những biểu tượng thời trang khó quên. Những cuộc cách mạng trong thời trang luôn cần thiết bởi nếu không có sự liều lĩnh của họ, những nhà thiết kế có sức sáng tạo điên cuồng, giờ đây không khéo chúng ta, những người phụ nữ, vẫn phải mặc váy trùm kín mắt cá chân, áo cài khuy sát cổ.

Những ý tưởng từ thập niên 60

Chất vải áo khoác pha nylon, màu ánh thép và hơi lấp lánh phản quang, cứng như một tấm thép thật sự. Dáng áo đơn giản, form hình học, theo phong cách retro của thời trang Space Age những năm 60. Chỉ có mép vải không viền và những đường cắt sắc gọn như được cắt bằng tia laser là mang dấu hiệu của thời trang hiện tại.. Bên cạnh những sự tối giản trong “tông màu kim loại” của trang phục là hiệu quả thị giác, nhờ kỹ thuật in số chuyển những thiết kế họa tiết hoa đen trắng đến những bức ảnh cảnh bãi biển mùa hè trong các tông màu xanh da trời lên trang phục, từ quần sóoc, chân váy đến ó khoác. Không cầu kỳ hay diêm dúa, cũng không cố tình “làm xấu” hay “ý niệm hóa” thời trang, trong bộ sưu tập Spring 2010 của Miucchi Prada nhấn mạnh vào vẻ trẻ trung, ngọt ngào, sexy. Váy búp bê, eo cao siêu ngắn xẻ tà để lộ quần siêu ngắn. Những chi tiết trang trí chỉ thể hiện ở chất liệu lưới “dệt” từ những viên pha lê của đèn chùm cho áo top và áo khoác. Rất “hè”, phóng khoáng, đậm phong cách của những năm 60.

Thập niên 60 đánh dấu một bước ngoặt lớn nhất trong thời trang sau chiến tranh thế giới thứ II. Đây cũng là thập kỷ của sự “đổi ngôi” trong xã hội. Lần đầu tiên có thể nói đến một thế hệ trẻ, những người chọn cho mình những bản sắc riêng, thể hiện qua lối sống, tình dục, âm nhạc, và đặc biệt là thời trang- “mã ngoại hình” khác biệt hẳn với thế hệ đi trước. Tại London, thời trang của lớp trẻ lên ngôi với Mary Quant, Barbara Hunicki (thương hiệu Biba). “Space Age” xuất hiện tại Paris với tên tuổi của Pierre Cardin, Paco Rabanne, Andre Coureges, lấy cảm hứng từ trang phục của các nhà du hành vũ trụ. Âm nhạc lần đầu tiên vang lên trên sàn diễn Paris và Paco Rabanne cũng là nhà thiết kế đầu tiên mời người mẫu da đen nhảy theo điệu nhạc. Năm 1966, Paco Rabanne trình diễn bộ sưu tập bao gồm “12 trang phục thự nghiệm được thực hiện bằng chất liệu đương đại”. Bộ sưu tập, theo ý tưởng của nhà thiết kế có bằng tốt nghiệp đại học chuyên ngành kiến trúc”phá bỏ quan niệm đường thời là trang phục phải được may bằng vải”. Nhưa, kim loại được cắt thành từng mảnh tròn, hình chữ nhật rồi gắn với nhau nhờ kìm và dây thép. Hơn nửa thế kỉ sau những thử nghiệm của Paco Rabanne tưởng chừng rất ‘bình thường’, nhưng vào thời bấy giờ nó gây một cơn sốc trong thời trang haute couture Paris. Chất liệu của Paco Rabanne rẻ tiền, có sẵn, không mỹ miều. Những mảnh hình học phá vỡ sự nguyên vẹn điển hình của chất liệu vải và cũng làm đứt đoạn sự phát triển của thời trang.

Sau nhựa, kim loại, đến chất liệu da (năm 1967), rồi chất liệu pha trộn giữa nhôm và vải jersey. “Chain mail”, chất liệu được làm từ vô vàn những móc kim loại nối với nhau cũng là một sáng chế của Paco Robanne mà sau này được nhiều nhà thiết kế từ Versace đến McQueen ưa thích. Năm 1966, khi Paco Robanne giới thiệu trang phục hàng ngày và dạ hội bằng giấy, thời trang “tự hủy”, “dùng một lần” ra đời. “Làm sao mà giặt được quần áo khi bạn đi du lịch vũ trụ?” tờ Life Magazine viết. Giấy rẻ tiền, thực dụng và rất đương đại. Công ty Scott Paper Company tại Mỹ đã bán đến hàng trăm nghìn chiếc váy giấy pha nylon (để tăng sức bền của chất liệu), in phong phú các loại họa tiết và nhiều màu sắc với giá chỉ 1,29$. Khách hàng còn được phát thêm coupon khuyến mãi để mua… giấy vệ sinh và khăn giấy của thương hiệu. Tuy thế, những bộ trang phục dạ hội bằng giấy thời bấy giờ cũng được bán với giá hơn 1000$. Váy giấy in môtip những hộp súp Campells, một trong những motip nổi tiếng trong tranh của Andy Warhol trở thành một trong những biểu tượng của thời trang thập niên 60.

Thời trang phương Tây “phát hiện” ra giấy, chất liệu rẻ tiền, dễ in, hợp túi tiền của giới trẻ. Phương Đông, đặc biệt là Nhật Bản đã có truyền thống sử dụng giấy lâu đời. Những chiếc áo sơ mi giấy”kamiko” đầu tiên ra đời tại Nhật trong giai đoạn Heian (khoảng thể kí VIII đên XII). Người Nhật “quang dầu” lên giấy để chống thấm nước. Họ còn nghiền, vò, chà xát chất liệu để sản phẩm có độ mềm mại nhất định, tẩm các chất nhựa cây thiên nhiên chống nước. Giấy washi được cắt thành từng băng nhỏ rồi dệt như dệt vải. Vào thời Edo (thế ki XVII – giữa XIX), những bộ kimono giấy tuyệt vời nhất đã được dùng làm quà tặng cho các Shogun.

Chất liệu giấy gây nên sự đam mê cho các nhà thiết kế thời trang có lẽ do sở hữu nhiều tính năng đặc biệt. cũng như da, giấy có một bề mặt liên tục, không thể tách rời như vải, có thể cắt, khoét tùy ý, trông như được thuê ren. Mỏng manh, nhưng dễ tạo form ba chiều ( ví dụ như nghê thuật Origami của người Nhật). Nhiều nhà thiết kế Nhật như Coome des Garcons, Tao Kurihara, hoặc của các nước khác như Hussein Chalayan, A.F. Vandervost, Walter Van Beirendonck, John Galliano cũng đã khai thác chất liệu giấy trong các bộ sưu tập của mình.

“Phiên bản” mới nhất của giấy, tyvex – chất liệu giấy bền và không thấm nước do công ty Dupont chế tạo thậm chí đã “xuất hiện” trên thảm đỏ Oscar, khi MC hay các nghệ sĩ trình diễn được tặng túi quà sử dụng nhiều lần may bằng tyvex.

Thập kỷ 60, cũng là lúc thời trang bắt đầu đưa ra các tác phẩm nghệ thuật, đặc biệt nhất là nghệ thuật POP, dòng nghệ thuật khai thác sự đam mê của xã hội đến giải trí, tiêu dùng, sự quyến rũ của những người nổi tiếng, đang ở giai đoạn thịnh vượng nhất lên trang phục. Bắt đầu với váy Mondrian của Yves Saint Laurent, “tình bạn” của thời trang và nghệ thuật thị giác vẫn là một trong những xu hướng quan trọng nhất hiện nay.

Nếu như Paris có Yves Saint Laurent hay Paco Rabanne thì London có Ossie Clark. “Swinging London” của những năm 60 là giai đoạn được coi là tuyệt vời nhất, sáng tạo nhất, khi “nhiếp ảnh, âm nhạc , thời trang và nhất là sự tôn sùng những cá nhân xuất sắc hòa làm một”. Cùng với vợ là nhà thiết kế vải Celia Birtwell, Clark may trang phục cho những người nổi tiếng và sành điệu nhất nước Anh.Như cặp Mick Jagger và Bianca Jagger. Clark là tác giả của bộ đồ áo liền quần, hở ngực, cài phec-mo-tuya gây tai tiếng của Mick Jagger cho tour trình diễn nhạc rock của ban nhạc The Rolling Stone năm 1973. Twiggy, Jean Shrimpton và Penelope Tree, những người mẫu nổi tiếng của thời kì này quảng cáo cho trang phục của Ossie Clark, trước ống kính của những nhiếp ảnh gia hàng đầu như Norman Parkinson hy Helmut Newton.

Phía bên kia đại dương, Rudi Gernreich gây sốc với monokini – bộ áo tắm không có phần che ngực, đi vào lịch sử thời trang nhờ người mẫu và người bạn thân thiết của nhà thiết kế là Peggy Moffitt. Gernreich thiết kế trang phục đơn giản, đậm màu sắc, đem lại cho người mặc cảm giác thoải mái. Chịu ảnh hưởng của nghệ thuật múa hiện đại sau khi xem trình diễn của Martha Graham. Nhưng chính những trang phục mới mẻ, gây sốc, “báng bổ”, lấy ý tường từ đường phố và phong cách sống giới trẻ mà ông mang tới đã để lại dấu ấn trong lịch sử thời trang. Monokini chẳng hản, “đi trước” phong trào tắm nắng topless của phụ nữ châu Âu. Gernreich còn thiết kế pubikini, áo tắm có chất liệu trong suốt đặt tại chỗ kín của người mặc, và chính ông là người đầu tiên thiết kế áo tắm dây kiểu “thong”.

Theo dòng thời trang của thập kỷ 60, Gernreich lăng xê váy mini giuyp, với chất liệu nylon, vinyl. Những khám phá của ông phải kể đến việc “sự dụng” cơ thể một cách phóng khoáng, lăng xê tuyp người “nhẵn nhụi”, áo sơ mi nữ trong suốt. Cơ thể, đối với Gernreich, dường như cùng với trang phục chỉ làm “vải” cho các thiết kế hình học. Người ta cũng nhớ đến ông là một trong những người đầu tiên thiết kế trang phục unisex dành cho cả hai giới. Unisex “giải phóng” con người khỏi những khác biệt của cơ thể, hay có thể gọi là “hạn chế” của sinh học. Ý tưởng táo bạo, không tưởng, điên rồ, sản phẩm táo bạo nhất của những năm tháng “cách mạng vũ trụ” của thập ky 60.

Theo Lukasz Nguyễn